آموزش بورس – عرضه اولیه سهام

تعریف عرضه اولیه سهام

عرضه اولیه سهام (به انگلیسی IPO) یا عرضه عمومی اولیه یعنی یک شرکت سهام خود را برای اولین بار در بورس اوراق بهادار عرضه می نماید. شرکت‌های خصوصی، دولتی و حتی شرکت‌های تازه تأسیس، جهت افزایش رشد و توسعه کسب‌وکار خود نیازمند سرمایه هستند؛ بنابراین با وارد شدن به بازار بورس و عرضه بخشی از سهام خود به‌عنوان عرضه اولیه، به تأمین سرمایه موردنیاز خود می‌پردازند. بدین ترتیب این شرکت‌ها سهام خود را برای اولین بار در بازار بورس برای فروش می‌گذارند و طی آن، شرکت از سهامی خاص به سهامی عام تبدیل می‌گردد.

عرضه اولیه یک شرکت در بورس به این معنی نیست که آن شرکت، شرکت تازه ایست. بلکه به این معنی است که به تازگی اجازه خرید و فروش سهام آن در بورس صادر شده است. خیلی از این شرکت ها ممکن است یک شرکت دولتی باشند که سالهای زیادی سابقه داشته اند. این نوع سهام شرایطش نسبت به خرید و فروش عادی سهام کمی متفاوت است. اما بعد از آن دیگر تفاوتی با بقیه سهام موجود در بورس ندارد.

خیلی‌ها اعتقاد دارند که عرضه‌های اولیه در بورس مانند طلا است یعنی ما هرچی بخریم به احتمال خیلی بالایی سود کرده‌ایم، واقعیت هم همین است. در چند سال گذشته می‌توان گفت تمامی عرضه‌های اولیه دارای سود بوده‌اند

تفاوت خرید عرضه اولیه با خرید و فروش سهام

در عرضه اولیه عمومی، نام شرکت و نماد سهم، تاریخ روز عرضه، تعداد سهام قابل عرضه، سهمیه خریدار حقیقی و حقوقی، دامنه قیمتی (کف و سقف قیمت) و مدیر عرضه مشخص است؛ اما برای خرید سهام، محدودیتی در نظر گرفته نشده است و تا زمانی که عرضه برای خرید سهام وجود داشته باشد، شخص می‌تواند آن را با قیمت قابل معامله در بازار خرید نماید.

نحوه خرید عرضه اولیه سهام

یکی از الزامات فعالیت در بازار بورس، داشتن کد بورسی (کد معاملاتی) است که با مراجعه به یکی از کارگزاری‌های فعال در حوزه بورس، می‌توان اقدام به دریافت آن نمود؛ بنابراین خرید سهام در عرضه اولیه برای همه کسانی که کد بورسی دارند، امکان‌پذیر است.

سرمایه گذاران برای خرید عرضه اولیه سهام یک شرکت کافی است از زمان و تاریخ عرضه آن مطلع شوند. اطلاع‌رسانی عرضه اولیه از طریق سایت‌های بورسی و کانال‌های خبری انجام می‌پذیرد. اکثر کارگزاری‌ها نیز مشتریان خود را از زمان دقیق عرضه‌های اولیه آگاه می‌کنند.

در عرضه اولیه (به روش بوک بیلدینگ)، برای خرید سهام به‌ صورت آنلاین یک بازه زمانی مشخص، حداقل و حداکثر قیمت قابل خرید و حداکثر سهمیه برای هر کد معاملاتی مشخص می‌شود. سرمایه‌گذاران می‌بایست بر اساس این اطلاعات که توسط ناظر بازار در روز عرضه اعلام می‌شود، وارد حساب کاربری در سامانه معاملاتی شوند و سفارش خرید خود را به‌صورت آنلاین با توجه به تعداد سهم تعیین‌شده و همچنین محدوده قیمت موردنظر ثبت نمایند. همچنین درصورتی‌که افراد کد معاملاتی آفلاین داشته باشند، برای خرید عرضه اولیه می‌بایست قیمت و حجم درخواستی خود را وارد سامانه آفلاین کند تا کارگزار نسبت به خرید عرضه اولیه برای شخص اقدام کند.